citydev.brussels en kringloopeconomie
citydev.brussels wil de kringloopgedachte doortrekken in haar eigen activiteiten én die van de bedrijven op haar sites. In 2020 legde ze de hoekstenen van die aanpak.
Het jaar begon mooi: voor het tienjarige bestaan van IRISPHERE organiseerden citydev.brussels en Beci op 21 januari een afterworkevent over kringloopeconomie op de Greenbizz I-site. Waren ook van de partij: staatssecretaris van Economische Transitie Barbara Trachte, Brussels minister van Klimaattransitie, Leefmilieu, Energie en Participatieve Democratie Alain Maron en vertegenwoordigers van het kabinet van de minister-president, dat instaat voor het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO).
IRISPHERE geniet steun van het EFRO en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het wordt gedragen door een brede waaier aan Brusselse kringloopeconomiepioniers: citydev.brussels, EcoRes, Greenloop, Lateral Thinking Factory, Beci, Net Brussel, hub.brussels, Leefmilieu Brussel, de Brusselse Havengemeenschap, circlemade.brussels by hub.brussels, La Ferme Nos Pilifs en de Haven van Brussel. Het doel van IRISPHERE? De kringloopeconomie in het Brussels Gewest bevorderen via duurzame, innoverende partnerschappen tussen bedrijven.
De gasten op het afterworkevent konden niet alleen presentaties meepikken, maar ook netwerken. Brusselse ondernemers konden er IRISPHERE (her)ontdekken, de stands bezoeken van bedrijven die al actief zijn in de kringloopeconomie, inspiratie opdoen en misschien zelfs die ene partner ontmoeten waarmee ze hun gekste ideeën rond kringloop- en regeneratieve economie kunnen waarmaken. citydev.brussels bracht die avond bijna honderd spelers samen om de balans op te maken van IRISPHERE. De uitgelezen kans voor citydev.brussels en haar partners om van gedachten te wisselen met innovatieve Brusselse bedrijven en samen de fundamenten te leggen van een hoofdstad waarin de kringloopgedachte nóg centraler staat.
Na het event volgde een reeks ontmoetingen met een arsenaal van spelers uit de bouw- en kringloopsector. Samen onderzochten we wat ons in de weg staat en wat we nodig hebben om meer materialen te hergebruiken op onze werven. IRISPHERE wil voortbouwen op die gesprekken en mee oplossingen uitwerken om de transitie op de werven in het Brussels Gewest te bevorderen. En in 2021 loopt die zoektocht uit op een pilootproject dat hout wil benutten als het bouwmateriaal bij uitstek. Dat staat zelfs in de beheersovereenkomst van citydev.brussels.
citydev.brussels wil de kringloopfilosofie toepassen op ál haar activiteiten. Dat komt duidelijk naar voren in haar nieuwe beheersovereenkomst. Hoe ze dat concreet gaat aanpakken? Eerst en vooral wil ze de bedrijven in haar bedrijvenparken sensibiliseren door specifieke diensten aan te bieden. Daarnaast wil ze aan de slag met materiaalkringlopen in haar bouw- en renovatieprojecten, maar ook in haar dagelijkse beheer. Voor de uitwerking van de strategie stelde citydev.brussels een multidisciplinair team samen.
In 2020 kon citydev.brussels bepaalde elementen van haar strategie in de praktijk toetsen. Daarvoor werkte ze samen met Brusselse ondernemingen, zoals Trait Déco. Dankzij dat partnerschap konden we kantoormeubelen restaureren en opnieuw verkopen. Zo gaven we een tweede leven aan een twintigtal stoelen uit onze eigen vergaderzalen, maar ook aan meubels die waren achtergebleven op een van onze projectsites. We gaven ook een tiental bureaustoelen aan een solidair project, School, studie, huiswerk, ja, op een comfortabele stoel! Daar maakte BX1 trouwens een reportage over. Tijdens de lentelockdown ontstonden er al snel verschillende initiatieven om leerlingen en studenten het nodige informaticamateriaal te bezorgen voor afstandsonderwijs. Het ziet ernaar uit dat we nog niet onmiddellijk afscheid kunnen nemen van het afstandsonderwijs. Trait Déco wil daarom, in aanvulling op die projecten, kinderen uit minderbedeelde gezinnen ergonomische, comfortabele stoelen aanbieden.
Ecodynamische Onderneming met 3 sterren
In februari 2020 kroonde citydev.brussels zich voor de vierde keer op rij tot Ecodynamische Onderneming met drie sterren. Dat label is een erkenning voor het werk van iedereen die elke dag weer respectvol omgaat met het milieu en op een heleboel vlakken de juiste keuzes maakt om de ecologische voetafdruk van onze maatschappelijke zetel zo klein mogelijk te houden.
Zo:
- zetten we in op een milieuvriendelijker wagenpark met CNG-wagens en hybrides op benzine en elektriciteit;
- investeren we in IT om ons papierverbruik drastisch terug te dringen;
- kopen we ecologische kantoorbenodigdheden via de aankoopcentrale van Leefmilieu Brussel;
- kloppen we voor cateringdiensten aan bij traiteurs die duurzaamheid hoog in het vaandel dragen;
- voerden we een energie-audit uit en streven we ernaar de energieprestaties van onze installaties te verhogen;
- bevorderen we duurzame mobiliteit door de abonnementen voor het openbaar vervoer van het personeel volledig terug te betalen en door fietsers tal van faciliteiten aan te bieden (kilometervergoeding, beveiligde fietsenstalling, voldoende douches en kleedkamers ...).
citydev.brussels zet zich al heel wat langer in voor het milieu. In 2001 al stelden we ons voor het eerst kandidaat voor het Ecodynamische Onderneming-label, het ecobeheerlabel dat het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in 1999 in het leven riep.
In 2004 kreeg citydev.brussels dan officieel het label van Ecodynamische Onderneming voor haar goede milieubeheer (duurzame aankopen, alternatieve mobiliteit, energiebesparing, afvalsortering ...). Sindsdien blijven we onze milieuresultaten continu verbeteren.
En op dat elan gaan we ook voort: we zullen maatregelen blijven invoeren om onze ecologische voetafdruk nog kleiner te maken.
CityBikes, of hoe citydev.brussels haar medewerkers op de leasefiets krijgt
citydev.brussels werkte een ambitieus fietsleaseproject uit: CityBikes. Dat kadert in haar bedrijfsvervoerplan. Zo kan het personeel sinds september 2020 een fiets naar keuze huren voor woon-werkverplaatsingen én privégebruik. Het financiële plaatje is bijzonder voordelig: Kameo Bikes - een onderneming die fietsen verkoopt, verhuurt en aan bedrijven leaset - haalde de overheidsopdracht binnen met een concurrentiële offerte, en citydev.brussels neemt een deel van de kosten op zich. Eind 2020 sloten al negen collega’s (niet allemaal doorgewinterde fietsers!) zich aan bij het CityBikes-project. Ze konden kiezen uit zeven elektrische stadsfietsen, twee elektrische plooifietsen en twee gezinsfietsen.
citydev.brussels pioniert met vrijwillig PLAGE en staat zo ‘n stapje voor
Al in 2007 nam citydev.brussels het initiatief om haar CO2-voetafdruk te verkleinen. Ze streefde er op verschillende manieren naar een voorbeeldrol te spelen op milieuvlak. Zo begon ze tien jaar later zelf met een Plan voor Lokale Actie voor het Gebruik van Energie (PLAGE) in het kader van haar ondernemingsplan en haar partnerschap met Leefmilieu Brussel, waarvoor de instellingen in december 2016 een raamovereenkomst sloten. Het doel: de meest energieverslindende gebouwen in kaart brengen en met relatief goedkope inspanningen het energieverbruik van die gebouwen aanzienlijk verminderen. De raad van bestuur keurde het PLAGE begin 2017 definitief goed. citydev.brussels voerde het dan ook onmiddellijk in.
Door vrijwillig een PLAGE op te stellen, anticipeerde citydev.brussels op het besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 14 juni 2018, dat op 19 juli 2019 in werking trad en het PLAGE verplicht maakte voor alle federale, gewestelijke en gemeenschapsoverheden die gebouwen van in totaal meer dan 50.000 m² in het Brussels Gewest bezitten en/of gebruiken. Dat besluit bepaalt dat het verplichte PLAGE in vier fases in opeenvolgende cycli van vier jaar moet verlopen. Het geleverde werk geeft citydev.brussels twee jaar voorsprong op de timing van de verplichte fases die Leefmilieu Brussel en het PLAGE-besluit opleggen: ze stelde haar energiekadaster al vier jaar geleden op, en voerde toen ook een energieboekhouding in. En omdat het PLAGE van citydev.brussels zo vorderde, gebruikte Leefmilieu Brussel haar energiekadaster als testcase voor de toepassing van de nieuwe wetgeving, vóór die officieel werd gepubliceerd.
Het vastgoedpark van citydev.brussels waarvoor het PLAGE verplicht is, telt nu 62 gebouwen of 32 vastgoedeenheden (gebouwen/sites) volgens de definities van het PLAGE. Goed voor bijna 250 energiemeters (elektriciteit en gas) verspreid over 221.286,329 m².
Een gouden CUBE voor citydev.brussels
Terwijl ze aan het PLAGE werkten, werden de teams van citydev.brussels ook uitgenodigd om deel te nemen aan de internationale wedstrijd “Concours Usages Bâtiment Efficace 2020” (CUBE 2020), die het COP21-label draagt en in België uitgaat van Cluster CAP 2020, specialist in duurzaam bouwen. Die wedstrijd wil aansporen tot energiebesparingen in gebouwen. De besparing wordt gemeten over een jaar, en de wedstrijd focust voornamelijk op het gebruik, de exploitatie en de afstelling van de installaties.
De medewerkers van citydev.brussels besloten incubator Greenbizz I in te schrijven voor de wedstrijd. Die werd gebouwd in 2016 en is sinds 2017 in gebruik. Het gebouw maakte wat kinderziektes door. Zo stond het verwarmings- en ventilatiesysteem pas na een lang, minutieus afstelproces op de rails.
Omdat zowel de invoering van het PLAGE als de deelname aan CUBE energiebesparingen beogen, konden de diensten van citydev.brussels er dezelfde methodologie voor gebruiken. Ze stelden een actieplan op. Eerst lichtten ze de gebruikers van Greenbizz I via de nieuwsbrief en affiches erover in dat hun gebouw deelnam aan de wedstrijd. Ze reikten hen ook enkele eenvoudige tips aan om zelf het energieverbruik te verminderen (verwarming, waterverbruik, verluchting ...). De gebruikers kregen bovendien een onlinevragenlijst om in te vullen. Die peilde naar hun comfortbehoeften en hun gewoonten qua gebruik van de installaties.
Nadien vergaderden de directeur en de technici verschillende keren om het verwarmings- en ventilatiesysteem optimaal af te stellen: ze pasten de uren voor de in- en uitschakeling van het verwarmingssysteem aan en verlaagden de richttemperatuur, ze sloten een ongebruikt circulatiecircuit af ...
Dankzij al die inspanningen verbruikte Greenbizz I 20,4 % minder energie dan het jaar ervoor. Die prestatie leverde citydev.brussels een gouden CUBE op, én een zilveren medaille in de categorie “buitenlands gebouw”.
Laadpalen voor elektrische auto's op de sites van citydev.brussels
Om haar voorbeeldfunctie op het vlak van transport extra kracht bij te zetten (en omdat verschillende ondernemingen in haar economische activiteitenparken dat vroegen), heeft citydev.brussels besloten laadpalen voor elektrische en hybridewagens te plaatsen op haar sites. Betalen gaan de gebruikers doen met herlaadkaarten. Het initiatief wordt over een periode van drie jaar (2020-2022) onderzocht in nauwe samenwerking met Leefmilieu Brussel. Die instelling staat in voor het opstellen van de concessieovereenkomsten voor de levering, installatie en exploitatie van de publiek toegankelijke laadinfrastructuur.
Op 27 maart 2020 schreef citydev.brussels een opdracht voor een technische audit uit. Ze wil vijf raadgevende ingenieursbureaus raadplegen om de haalbaarheid van dit initiatief op een aantal sites te onderzoeken: DigitalCity in Oudergem, bpost, CityLine en Newton (zko- en kmo-parken) in Anderlecht, Da Vinci in Evere en Haren, Gosset en Lavoisier in Sint-Jans-Molenbeek, Magellan in Neder-Over-Heembeek ...
Zonnepanelen op het dak van de bpost-site in Anderlecht
citydev.brussels werd in december 2018 eigenaar van het gebouw van bpost op Industrielaan 16 in Anderlecht. Bpost huurt het gebouw nu, en liet vorig jaar weten dat ze graag zonnepanelen wou laten installeren op het dak van haar ateliers. Ze koos voor een derde-investeerdersformule voor de financiering, plaatsing en exploitatie voor tien jaar. De opdracht werd gegund aan energieleverancier Engie. Om de eigendomsrechten van de investeerder voor de fotovoltaïsche installatie te waarborgen, vroeg bpost aan citydev.brussels om Engie een opstalrecht te verlenen op het deel van het dak en de grond (onder meer het traject van de kabels) dat de installatie zal innemen. Daar zijn twee voorwaarden aan verbonden: de onderhouds- en herstellingswerken aan de dakdichting zijn ten laste van de energieleverancier, en de door de installatie opgewekte energie kan in tweede instantie worden gebruikt door de andere huurders van het gebouw.
Beide partijen waren akkoord en de werken gingen in mei 2020 van start.
citydev.brussels implementeert de TOTEM-tool met de hulp van Leefmilieu Brussel
In 2011 lanceerde OVAM, de Vlaamse overheidsdienst voor afvalbeheer, het TOTEM-project (Tool to Optimise the Total Environmental impact of Materials). De nieuwe gratis tool, die verder werd uitgewerkt door de drie gewesten en de FOD Volksgezondheid, helpt projectontwerpers om de milieu-impact van hun gebouwen te objectiveren en te verkleinen.
TOTEM analyseert vier categorieën: projecten, gebouwen, elementen en materialen. Idealiter is vastgoed immers flexibel en aanpasbaar: alle gebouwelementen kunnen worden gedemonteerd, hergebruikt en gevaloriseerd. TOTEM maakt het eenvoudiger om duurzame materialen te kiezen, want de tool geeft een overzicht van de beperkingen, verwachte prestaties en milieu-impact. TOTEM is een handig hulpmiddel om in elke stap van een project de juiste beslissingen te nemen. Tijdens het voorontwerp kan je in de tool verschillende bouwsystemen en renovatiescenario’s met elkaar vergelijken. Tijdens de uitvoeringsfases helpt de tool dan weer om de architecturale keuzes te verfijnen.
Omdat de bouwsector in Brussel 33 % van het afval produceert, wilde de directie Stadsvernieuwing van citydev.brussels graag een steentje bijdragen en vroeg ze aan Leefmilieu Brussel om zes projecten in TOTEM te helpen configureren: Tivoli GreenCity (twee percelen: de nieuwe constructie en het ombouwproject van het Belgacom-gebouw), Vandergoten in Laken, CityGate I – Kuborn in Anderlecht, en Dubrucq, Nautica en Go West in Sint-Jans-Molenbeek. Daar blijft het niet bij: ook de projectontwikkelaars van CityGate II willen TOTEM gebruiken.
Op termijn wil het Brussels Gewest het gebruik van TOTEM bij alle vastgoedprojecten verplichten. Om de tool alvast te leren kennen en de financiële impact te kunnen evalueren, heeft de directie Stadsvernieuwing van citydev.brussels voorgesteld om standaard in het bestek op te nemen dat TOTEM voor elk nieuw project moet worden gebruikt.